De bus van Oslo naar Göteborg is comfortabel en niet uitverkocht, wat de rit aangenaam maakt. De Zweedse aankomstplaats blijkt een veel leukere stad dan gedacht, terwijl ik er alleen maar naartoe ben gegaan om een fabriek te bezoeken. Maar wat zeg je nou Bart, een fabriek bezoeken? Je hebt toch niet gesolliciteerd?
Nee, natuurlijk niet. Ik ben in Göteborg voor een rondleiding door de Volvo‑fabriek. Het is interessant om het productieproces van een auto te zien, dat deels door mensen en deels door robots wordt uitgevoerd. Stap voor stap zie je een auto ontstaan, die aan het eind voor het eerst gestart wordt en van de lopende band afrijdt.
Blauwe plek
Niet in een Volvo maar per trein reis ik van de stad naar het kleine plaatsje Vadstena. Het weer is prachtig, er is een kasteel en in de omgeving ligt natuurgebied Tåkern, waar veel watervogels broeden. De lokale ijssalon is tevens fietsverhuur, het rijwiel die ik meekrijg heeft aan de achterzijde een metalen mandje, waar ik voortdurend mijn knie aan stoot als ik afstap. Desondanks is de fietstocht naar het natuurgebied zeer ontspannen, de twintig kilometer gaat door een glooiende landschap met wijdse uitzichten.
Mijn volgende bestemming is studentenstad Uppsala. Volgens de verhuurder van de accommodatie heb ik mooi weer meegenomen en dat is te zien op straat, waar ik in de Zweedse variant van rokjesdag terechtkom. De huur is inclusief fiets en dat maakt het makkelijk om de stad en omgeving te verkennen.
Vanaf Stockholm neem ik de veerboot naar Finland. In de Zweedse hoofdstad ben ik al eens geweest, dus ik blijf maar een nacht en slaap in een jeugdherberg in de buurt van de terminal. Ik eet mijn buikje rond bij Hermans, ga tukken en stap de volgende ochtend aan boord. De overtocht naar Turku kost ruim elf uur, maar duurt voor mijn gevoel niet zo lang als ik vooraf vreesde. Een comfortabele zitplek, enkele koppen koffie en het uitzicht over zee dragen hieraan bij.
Orgel
De voornaamste bezienswaardigheid in Turku is het Sibelius museum, dat is gevestigd in een gebouw dat in de jaren 70 heel modern was. Jean Sibelius is de bekendste Finse componist. Naast een tentoonstelling over zijn leven heeft het museum een kelder waar oude orgels en piano’s staan opgesteld, met het vriendelijke verzoek ze niet aan te raken. Op een kerkorgel waarbij dat niet hoeft, laat ik mij met veel valse noten eens flink gaan.
Volgens een bekend recordboek heeft Finland het grootste aantal sauna’s per inwoner ter wereld en volgens een online reisgids is Tampere de saunahoofdstad van Finland. Volgens mij moet daar dus wel een bijzondere plek te vinden zijn. En dat klopt, want niet ver van mijn verblijf is Rauhaniemi sauna. Het gebouwtje ligt aan een meer, waarin je een duik kunt nemen als je uit de hitte komt. Het ijskoude water is afzien, maar geeft na afloop een zeer ontspannen gevoel als je in de voorjaarszon staat op te drogen terwijl je over het water uitkijkt. Het rondje warm‑koud‑ontspan herhaal ik op dooie gemak drie keer, dan vind ik het tijd om terug te gaan. Wat een perfect dagje.
Gesloten
Helsinki is een prettige stad van waaruit ik de veerboot neem naar een andere hoofdstad, Tallinn in Estland. De oversteek is een stuk korter dan de vorige en enkele uren later ben ik er. Tallinn heeft een historisch centrum waarvan de stadsmuur met zijn vele torentjes het bekendst is.
Na de serie stedentrips vind ik het tijd voor natuur. In Nationaal park Lahemaa verblijf ik in een houten hutje middenin het groen en zoals bovenstaande foto laat zien, is het toilethuisje zo knus dat je bijna hoopt op darmklachten. Het park biedt wandelroutes, uitzichtpunten en veel rust. Omdat ik me tijdens het reizen niet echt bezighou met de vraag welke dag van de week het is, kom ik voor dichte deuren te staan bij horeca en winkels, die hier op zondag allemaal gesloten zijn. De kruidenierswaren die ik bij me heb, blijken gelukkig voldoende om twee dagen van te leven.
België
Vanaf Tartu, een kleine stad met de grootste universiteit van Estland, ga ik per bus naar Riga, de hoofdstad van Letland. Rijdend door de buitenwijken van Riga ben ik ontdaan door de deprimerende aanblik van de grauwe en vervallen flatgebouwen. Overblijfselen uit een communistische tijd, die bewoond lijken te worden tot ze ooit een keer instorten. Het historisch centrum is een stuk fraaier, al ben ik vooral onder de indruk van een Belgische kroeg die enkele zeldzame bieren op tap heeft. Denk aan Straffe Hendrik Quadrupel, die ze zelfs in de brouwerij niet altijd uit de kraan beschikbaar hebben.
Sigulda is mijn tweede stop in Letland. De plaats is een goed startpunt om de natuur, grotten, dorpjes en kastelen in Nationaal park Gauja te zien.
Sovjettijd
Jūrmala ligt bijna tegen Riga aan en is vooral bekend als badplaats. Ik ben er echter om nationaal park Kemeri te bezoeken en daarna de noordwestkust van Letland te verkennen. Kaap Kolka is het uiterste punt van die kust, waar ik op een afgelegen strandje uitkijk over zee. Soms kan het leven op een eenvoudige manier heel mooi zijn.
Langs de zandwegen in het bosrijke deel van Jūrmala waar ik verblijf, staan grote en vrijstaande woningen. Mooi vind ik ze niet; ook deze huizen stammen met hun achterstallig onderhoud en lelijke vormgeving onmiskenbaar uit de Sovjettijd. Als ik de plaats verlaat, rij ik over een strakke asfaltweg uit een duidelijk moderner tijdperk terug naar Riga om daar de bus naar Litouwen te nemen.
Ringen
De eerste indruk die ik van Litouwen heb, is dat het gemiddeld IQ er lager ligt dan in de omringende landen. Over het algemeen spreekt men slecht Engels en kledingstijl en rijgedrag komen wat eenvoudig over. Ik heb het echter niet onderzocht, dus mogelijk is mijn oordeel onjuist.
In het zuidwesten van Litouwen ligt vogelmigratiestation Ventė Kaap, waar in het voor- en najaar grote aantallen trekvogels passeren, waarvan een deel geringd wordt voor onderzoek. Als vogelaar moet ik hier natuurlijk naartoe en al is de piek van het trekseizoen intussen voorbij, er valt nog steeds genoeg te zien.
Zandbult
Niet ver van de kaap ligt de zogeheten Koerse Schoorwal, een schiereiland van 98 kilometer lang met een breedte die varieert van 400 meter tot vier kilometer. De noordelijke helft is Litouws, de zuidelijke helft Russisch en vanaf Litouwen kun je er alleen met een veerboot komen. Je krijgt waarschijnlijk een beter beeld als je inzoomt op een kaart van het gebied.
Naast stranden en natuurgebieden zijn er op de wal veel duinen, die door zee en wind voortdurend van vorm en plaats veranderen. Er is daarom continu onderhoud nodig om te voorkomen dat de Koerse Schoorwal verdwijnt. Halverwege het schiereiland ligt de Parnidis‑duin, een zandheuvel van 52 meter hoog waar je op de top uitkijkt over zee en en in de verte Rusland ziet liggen.
Netter
Via de hoofdstad Vilnius reis ik door naar Warschau en Krakau. Van alle oude stadscentra die ik de afgelopen tijd gezien heb, vind ik de twee Poolse veruit het mooist. Ook valt het mij op dat zowel het platteland als de buitenwijken van steden er in Polen veel netter uitzien dan in de Baltische staten. Zoals ik dat ooit had bij Cambodja: vraag me niet waarom, maar op de een of andere manier verwachtte ik iets anders. Weer iets bijgeleerd tijdens het reizen.
Op de terugreis naar Nederland overnacht ik in Berlijn. Voor ik de volgende ochtend op de trein stap, neem ik een kop koffie bij Oslo Kaffe Bar. Zo ben ik even weer terug in de stad waar deze reis begon.
